Название: Irańska inteligencja w XIX wieku i Rewolucja Konstytucyjna (1905-1911)
Автор: Abassy Małgorzata
Издательство: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Год: 2010
Формат: pdf
Страниц: 224
Размер: 13.1 Мб
Язык: польский


Książka podejmuje problematykę irańskiej inteligencji – jej genezy, odmienności i podobieństw w porównaniu z zachodnioeuropejskimi intelektualistami oraz rosyjską intelligentsia, sposobu funkcjonowaniu w rodzimej kulturze oraz mierzenia się z problemami kolonializmu, modernizacji i sekularyzacji. Zagadnienie jest rozpatrywane na tle sytuacji społeczno-politycznej i ekonomicznej dziewiętnastowiecznej Persji, transformacji systemu edukacji oraz zmian w zakresie tradycyjnych paradygmatów kulturowych. Irańska inteligencja, jako grupa dojrzała ideowo, pojawiła się na przełomie XIX i XX wieku, na tle wydarzeń znanych jako Rewolucja Konstytucyjna (enqelab-e maszrute). Treść konstytucji, wypracowana w wyniku kompromisu między różnymi formacjami inteligencji, odzwierciedliła zmiany, jakie zaszły w świadomości wykształconych elit od czasów pierwszego impulsu do modernizacji do przełomu XIX/XX wieku, a także wskazała na ostateczny rezultat walki o społeczne przywództwo i wpływy polityczne między elitami świeckimi – dworskimi (umiarkowanymi) i radykalnymi (związanymi z rosyjskimi nurtami socjaldemokratycznymi) a szyickim duchowieństwem. Religijne oraz świeckie korzenie ruchu konstytucyjnego oraz odczytywanie zdarzeń przez pryzmat złożonych struktur znaczeniowych ukrytych za pojęciami zolm (ucisk, przemoc) i adalat (sprawiedliwość) spowodowały fuzję sprzecznych elementów. Radykalizacja ruchów o korzeniach religijnych i ich przeradzanie się w antyreligijne oraz wykorzystywanie symboliki religijnej do realizacji świeckich celów jest jednym z ciekawszych problemów, dotyczących Iranu – również współczesnego.


В книге рассматривается проблема иранской интеллигенции - ее происхождение, различия и сходства с западноевропейской и русской интеллигенцией, функционирование в родной культуре, а также ее отношение к проблемам колониализма, модернизации и секуляризации. Этот вопрос рассматривается на фоне социально-политической и экономической ситуации в Персии XIX века, трансформации системы образования и изменения традиционных культурных парадигм. Иранская интеллигенция как идеологически зрелая группа сформировалась на рубеже ХХ века, на фоне событий, известных как Конституционная революция (enqelab-e maszrute). Содержание Конституции, выработанной как компромисс между различными формациями интеллигенции, отражало изменения, происходившие в сознании образованной элиты с момента первого импульса к модернизации до рубежа XIX-XX веков, и указывало на конечный результат борьбы за социальное лидерство и политическое влияние между светской элитой - придворной (умеренной) и радикальной (связанной с российскими социал-демократическими течениями) и шиитским духовенством. Религиозные и светские корни конституционного движения, прочтение событий через призму сложных смысловых структур, скрытых за понятиями "зольм" (угнетение, насилие) и "адалат" (справедливость), привели к слиянию противоречивых элементов. Радикализация движений с религиозными корнями и их трансформация в антирелигиозные, а также использование религиозной символики для достижения светских целей - одна из наиболее интересных проблем Ирана, в том числе и современного.