Название: Demon Południa i zafałszowanie egzystencji : o acedii starożytnego mnicha i zbędności inteligenta rosyjskiego XIX wieku
Автор: Macheta Lidia
Издательство: Wydaw. Uniwersytetu Jagiellońskiego
Год: 2003
Формат: pdf
Страниц: 172
Размер: 10.5 Мб
Язык: польский


Czy acedia i zbędność mogą mieć coś wspólnego ze sobą-jeśli pierwsza jest chorobą ducha, jego ociężałością, druga zaś - pewnym oderwaniem od społeczeństwa, wyobcowaniem z niego3? Wydaje się, iż acedia i zbędność nie mają ze sobą niczego wspólnego, skoro pierwsza oznacza rys człowieka, pozostający do niego w stosunku wewnętrznym, druga - pozostający do niego w stosunku zewnętrznym. Skoro pierwsza wyraża relację człowieka do własnej duszy, druga - człowieka do społeczeństwa.


Kim są tytułowi bohaterowie wyróżnionych dzieł literackich: Eugeniusz Oniegin, Dmitrij Rudin oraz Ilja Obłomow? Tradycyjnie zalicza się ich do postaci literackich, ilustrujących człowieka zbędnego, charakterystyczne zjawisko dziewiętnastowiecznej kultury rosyjskiej. Wstępnie przyjmujemy, iż człowiek zbędny oznacza przedstawiciela rosyjskiej inteligencji szlacheckiej, który - rozpaczliwie poszukując swego miejsca w świecie - boryka się z własnym powołaniem. Zbędność rozdartego, zagubionego inteligenta rosyjskiego wyraża się w poczuciu bezcelowości i daremności własnego życia, w częstych zmianach środowiska, porzucaniu rozpoczętych dzieł i przedsięwzięć. Stąd wszelkie poczynania człowieka zbędnego stają się parodią autentycznej działalności twórczej.


Может ли быть что-то общее между аскезой и избыточностью, если первая - это болезнь духа, его тяжесть, а вторая - некая отстраненность от общества, отчужденность от него3? Казалось бы, между акедой и излишеством нет ничего общего, поскольку первое обозначает свойство человека, остающееся по отношению к нему внутренним, а второе - внешним. Поскольку первое выражает отношение человека к собственной душе, то второе - отношение человека к обществу.


Кто является заглавными героями выделенных литературных произведений: Евгений Онегин, Дмитрий Рудин и Илья Обломов? Они традиционно причисляются к литературным персонажам, иллюстрирующим затрапезного человека - характерное явление русской культуры XIX века. Мы условно предполагаем, что лишний человек обозначает представителя русской дворянской интеллигенции, который, отчаянно ища свое место в мире, борется с собственным призванием. Лишность оборванной, потерянной русской интеллигенции выражается в ощущении бесцельности и бесперспективности собственной жизни, в частой смене обстановки, отказе от начатых дел и начинаний. Таким образом, все действия лишнего человека становятся пародией на подлинную творческую активность.